Núlllausnin athyglisverð í stöðunni!

Það á ekki að koma neinum á óvart að vanskil aukist hratt um þessar mundir. Það var fyrirsjáanlegt. Vandamálið er að finna bestu lausnina til að styðja við fjölskyldur og fyrirtæki á þessum erfiðum tímum.

Fyrir nokkrum mánuðum var mér bent á svokallaða núllausn - sem nú hefur verið útfærð betur.

Mér finnst hún athyglisverð og þess virði að skoða þá leið af fullri alvöru og kanna hvort þetta sé skásta lausnin í stöðunni.

Lausnin er svona:

"Inngangur

Nú er það svo að öllum er það ljóst orðið að bankar, lífeyrirssjóðir og önnur fjármálafyrirtæki í höndum óvarkárra stjórnenda og í skjóli slakra laga og reglna ESB/EES og undirslælegri framistöðu eftirlitsaðila í mörgum löndum, komu íslensku hagkerfi á hnén og almennum skuldugum íslendingum í erfiða aðstöðu.

Það er einnig ljóst að margir hafa tapað miklu fé.  Skuldir heimilanna hafa hins vegar aukist verulega vegna þessa og ekki bara á pappírunum því ætlunin virðist vera að láta hinn almenna íslending borga fyrir allt sukkið.  Ljóst er að margur mun ekki geta staðið undir því oki sem á hefur verið sett.

Það mætti líka vera flestum ljóst að þær aðgerðir sem hingað til hefur verið unnið í miðast allar við að bjarga fjármagnseigendum frá tapi, að bjarga þeim sem eiga skuldir en ekki þeim sem skulda.  Nýju bankarnir hafa líklega fengið eignir/útlán gömlu bankanna á 30-40% afskriftum en virðast einbeittir í að innheimta skuldirnar að fullu og þá gjarnan með aukaálagi að ystu þolmörkum skuldaranna.

Hins vegar hefur öll umræða hingað til beinst að lausnum sem fela í sér afskriftir, niðurfærslur, tekjutengingar,aukningu á flækjustigi, miðstýringu, tilsjónarmennsku, skrifræði, eftirliti og annarri almennri forræðishyggju.  Ekki er tekið á því sem raunverulega skiptir máli sem er hið séreinangraða íslenskavaxtaokur sem hefur viðgengist bæði gagnvart atvinnulífi og heimilum undanfarna áratugi.  Kastljósi lausna á að beina að þeim vöxtum sem fara á milli lánveitenda og lántakenda.  Í því felst sáttarmöguleikiog leið til lausnar án forræðishyggju og afskrifta.

Staðan

• Heimilin - Aukning skulda heimilanna vegna íbúðakaupa vegna fjármálakreppu nemur um 300 - 500 milljörðum.  Þá eru ótaldar skuldir sem hið opinbera tekur yfir og ætlunin er að láta heimilin borga að auki. Við óbreytt kerfi munu fjármálafyrirtækin leggja auknar byrðar í formi vaxta á heimilin til að ná "tapinu" til baka.  Tapi sem búið er að flytja á heimilin nú þegar. Greiðsluflæðið/eignatilfærslan er einhliða og aukning greiðslubyrði leiðir til gjaldþrota, eignahruns o.s.frv.
• Ríki og Sveitarfélög - Aukning skulda ríkis ogsveitarfélaga vegna fjármálakreppunnar nemur um 700 - 1.000 milljörðum
• Atvinnulífið - Aukning skulda atvinnulífsins vegna fjármálakreppunnar nemur hundruðum ef ekki þúsundum milljarða, segum um 1.000 milljörðum.
• Bankar, sparisjóðir, önnur fjármálafyrirtæki og Lífeyrissjóðir.  Þessir aðilar eru ábyrgir að stórum hluta fyrir hruninu og því ekki óeðlilegt að þau taki á sig á næstu árum hluta þessara 2 - 3 þúsund milljarða skuldaaukningar heimilanna, hins opinbera og atvinnulífsins.

Lausnin

Gerður yrði samningur um að ekki yrðu greiddir vextir né verðtryggðir vextir af fasteignalánum í 3 ár.  Eingöngu afborganir og verðtryggðar afborganir yrðu greiddar eigendum fasteignalána.  Verðtrygging og gengisvísitala yrði áfram virk og með þeim hætti væru eigendum fasteignalánanna tryggð raunverðmæti eigna sinna á þessum3ja ára samningstíma.  Skuldarar fasteignalána myndu um leið staðfesta skuld sína við lánadrottna.

Fasteignalán heimila eru í dag um 1.200 milljarðar.  Ætla má að afborganir vaxta og verðtryggðra vaxta séu um 80 - 100 milljarðar á ári, gróft reiknað.  Sparnaður skuldara vegna þessarar aðferðar yrði skattlagður um 33% og rynni sá skattur til ríkisins inn í Vaxtasjóðinn.  Vaxtabætur ríkisins til einstaklinga og heimila yrðu aflagðar enda um niðurgreiðslur að ræða sem ekki hafa náð tilgangi sínum. Skuldari sem tekið hefur lán til fasteignakaupa á síðustu arum og skuldar 10 milljónir í eftirstöðvar í dag er að borga í dag rétt rúmar 50 þúsund krónur á mánuði og þar af um 42 þús í vexti.  Verði þessi leið farin borgaði þessi skuldari um 21-25 þúsund krónur á mánuði eða 28 þúsund krónum minna á mánuði.  Af greiðslunni færi um 14 þúsund krónur í Vaxtastjóðinn í umsjá ríkisins og 7-11 þúsund í greiðslu af höfuðstól lánsins.

Ríkið myndi nota innheimtar tekjur til greiðslu vaxtabóta til eigenda fasteignalána annars vegar og til aðstoðar við tekju- og efnaminni heimila hinsvegar.  Ríkið gæti að auki komið með framlög inn í Vaxtasjóðinn til að mæta kostnaði vegna þessa verkefnis.

Öll kerfi eru til staðar.  Útreikningar allra lána yrðu áfram með sama hætti en fjármálastofnanir og lífeyrissjóðirmyndu aðeins innheimta hverju sinni afborganir og þriðjung vaxtagreiðslanna.  Vaxtagreiðslunum væri skilað í ríkissjóð (Vaxtasjóðinn) og inneign/krafa myndast fyrir fyrir vöxtum og verðtryggðum vöxtum á ríkið.  Það væri ríkisins (fyrir hönd íslenskra heimila) og eigenda fasteignalánanna að semja um hversu stór hluti þeirrar kröfu yrði greiddur á samningstíma af Vaxtasjóðnum.

Þeir sem skulda mest og nýjast myndu greiða mest í Vaxtasjóðinn.  Þeir hafa líka tekið mestu hamfarirnar á sig í aukinni skuldabyrði.  Þetta fyrirkomulag yrði lagt niður eftir 3 ár og allt færist í sama horf.  Ef skoðaðar eru vísitölur 10 ár aftur í tímann er ljóst að á lengri tími er um leiðréttingar að ræða og núverðandi erfiðleikar eru vegna of mikilla breytinga á of skömmum tíma í samhengi vísitalna neyslu, launa og eigna.

Verðieignir seldar á tímabilinu með áhvílandi lánum yrði að gera upp viðkomandi lán.

Kaup nýrra aðila á fasteignamarkaði yrðu óbreytt og tækju mið af núverandi kerfum og eðlilegu mati á greiðslu og eignastöðu viðkomandi.

Þetta fyrirkomulag tryggir fjármunaeignir og veðhæfi eigna.  Það er gott fyrir fjármagnseigandann og betra en afskriftir á kröfum.  Þetta fyrirkomulag tryggir greiðsluhæfi skuldara næstu 3 árin og eyðir óvissu um stöðu heimila.  Fyrirkomulagið gefur heimilinum þann tíma sem þarf þangað til nokkurn vegin eðlilegt jafnvægi næst aftur í vísitölum, neyslu, launa og íbúðaverðs.

Þetta fyrirkomulag eykur að auki neysluhæfi heimilanna sem er gott fyrir samfélagið og atvinnulífið.  Þetta fyrirkomulag eykur einnig möguleika skuldara að lækka skuldir sínar hraðar en ella og minnka þar með fjármálakerfið og innbyggða áhættu þess.  Það er raunverulegt langtímamarkmiðið fyrir Íslendinga. 

Þetta fyrirkomulag tryggir ríkinu tekjur og samningsstöðu um útgjöld yfir óvissutíma og eykur möguleika ríkis og heimila á að ná tökum á vandanum sem liggur fyrir.

Mun Íbúðalánasjóður tapa á þessu. Svarið er já og nei. Til skemmri tíma já.  Til lengri tíma er svarið nei.  Sama á við um fjármálastofnanir í eigu ríkisins.  Sama á við um lífeyrissjóðina.

Það er vaxtaokur sem veldur gríðarlegum eignatilfærslum.  Stoppum vextina og setjum raunvexti í núll í 3 ár.  Það er raunveruleg sáttaleið í samfélagi sem er að gliðna í sundur."

 

Vanskil aukast hratt

Athugasemdir

[Gullvagninn (IP-tala skráð) 17.9.2009 kl. 09:21]

Hvaða réttlæti er í að greiða verðtryggingu á lán? 

Verðtrygging og gengisvísitala yrði áfram virk og með þeim hætti væru eigendum fasteignalánanna tryggð raunverðmæti eigna sinna á þessum3ja ára samningstíma

En hvernig væri þá að tengja þetta við vísitölu húsnæðisverðs?  Það tryggir báða aðila, ekki bara fjármagnseigendur.

[Axel Pétur Axelsson, 17.9.2009 kl. 09:40]

Ég tel að tillögur Hagsmunasamtaka heimilanna séu sanngjarnar og réttlátar, sérstaklega ef þær eru skoðaðar í ljósi neytendaverndar þar sem óhugsandi er að neytandi skrifi undir skuldbindingu sem er 100þús á mánuði en allt í einu ,púff, orðin 250þús á mánuði.

Núna er ekki tímabært að skoða "allar" mögulegar leiðir, sá tími var um síðustu áramót, núna er kominn tími á aðgerðir beggja vegna víglínunnar og HH mun hefja sínar aðgerðir 1. okt 2009 en stjórnvöld munu sennilega hefja sínar aðgerðir ALDREI 2000og ekki neitt.

Skora á alla að koma á fundinn í Iðnó í kvöld kl.20:00

[Hallur Magnússon, 17.9.2009 kl. 09:40]

Hvaða réttlæti er að greiða ekki verðtryggingu lána?

Það er verið að greiða til baka það sem tekið var að láni - en án vaxta.

Ekki gleyma því að vertryggð íbúðalána eru annuitetslán þannig að hlutfall vaxtagreiðslna á fyrri hluta tímabilsins er mjög hátt - miklu hærra en afborgunarhlutinn - þrátt fyrir verðtrygginguna.

Þeir sem hafa svigrúm til að standa undir lánum sínum í núverandi ástandi fá þá tækifæri til þess að greiða íbúðalán sín hraðar upp en ella með 0 lausninni.

Það gefur fjármagnseigendum kost á að fjárfesta uppgreiðslurnar í nýjum vaxtaberandi útlánum á vöxtum sem eru mun lægri en nú ganga  - td. til atvinnulifsins.

En takk fyrir athugasemdina. Mér finnst þessi hugmynd góður grunnur fyrir umræðu og með athugasemdum og umræðum um þær er verið að tékka ákostum og göllum leiðarinnar.

Ég veit hún er ekki fullkomin - en mér finnst hún amk umræðunnar virði!

Tek það fram að þetta er ekki hugmynd mín - heldur fékk ég hana frá aðila sem ég hef mikla trú á. Mér finnst þessi hugmynd afara athyglisverð!

[Axel Pétur Axelsson, 17.9.2009 kl. 10:47]

Hvaða réttlæti er að greiða ekki verðtryggingu lána?

Það tengjast tveir aðilar skuld, skuldari og lánari. Það er ekki réttlátt að verja bara hagsmuni lánarans og ganga blint á rétt skuldarans.

Lánarinn segir: ef ég lána peningana mína í dag sem svarar einum kaffibolla þá vill ég geta verslað einn kaffibolla eftir 5ár fyrir peningarna.

Skuldarinn segir: ef ég er 30klst að vinna fyrir afborgun af láninu mínu í dag þá er það óréttlæti að eftir 5ár tekur mig 70klst að vinna fyrir sömu afborgun

þarna liggur beljan stungin Hallur . . .

[Hallur Magnússon, 17.9.2009 kl. 11:16]

Axel kæri vin.

Við erum núna að upplifa afar sérstakt tímabil þar sem er töluvert misgengi á þróun neysluverðs, launa og fasteignaverðs. Það þarf að taka á því sérstklega.

En ef þú skoða tímann frá 1995 - 2006, sem reyndar er sá tími sem Framsókn var í ríkistjórn - þá hækkaði kaupmátturinn langt umfram hækkun neysluverðsvísitölunnar. Það er - launin hækkuðu miklu meira en lánin - greiðslubyrði láns sem tekið var 1995 varð alltaf hlutfallslega lægri miðað við kaupmátt.

Með öðrum orðum - afborgun sem tók þig 70 klst. að vinna fyrir árið 1995 tók einungis 30 klst. að vinna fyrir árið 2005.

Vandamálið er því ekki vísitalan í sjálfu sér - heldur þetta tímabil sem við erum að ganga í gegnum þar sem sveiflan er neikvæð gagnvart neytendum - í stað þess að vera jákvæð - einmitt þegar skuldsetningin var í hámarki hjá fjölskyldunum í landinu af ýmsum ástæðum - skuldsetning sem fjölskyldurnar gátu satðið undir þegar lánin voru tekin - en forsendur brostnar í dag.

Þar liggur hundurinn grafinn.

Það þarf að koma fjölskyldum og fyrirtækjum í gegnum þetta tímabil - og leiðin er einföld í þesssari leið - einungis að greiða af höfuðstól - ekki greiða neina vexti - á meðan eðlilegt jafnvægi næst milli launa og verðbólgu ( neysluvísitölu )

Síðan má deila umhvort vísitalan sé eðlilega reiknuð. Það er bara annað mál.

Þetta er leið sem er vert er að skoða.

[Anna Margrét Bjarnadóttir, 17.9.2009 kl. 11:49]

http://annamargretb.blog.is/blog/annamargretb/entry/949424/?fb=1

[Hallur Magnússon, 17.9.2009 kl. 13:17]

Góð færsla hjá þér Anna Margrét. Hvet fólk til að lesa hana.

[Axel Pétur Axelsson, 17.9.2009 kl. 16:55]

Hallur - hvernig er hægt að skauta framhjá gengisVerðTrygginga óréttlætinu. Það er eins og morðrannsókn þar sem bara er rætt um bólgurnar og sóðaskapinn sem hnífurinn hefur valdið, en ekki fara að ræða hnífinn.

Það breytir engu hvoru megin þessi gengisVerðTrygginga vanskapnaður er skoðaður, þetta er rugl. Eitt áratímabil tapa lánarar og næsta tímabil tapa skuldarar. Með þessa niðurstöðu hljóta allir að vera til í að henda þessu rugli út í hafsauga.

Þú mætir á fundinn í Iðnó kl 20:00, er það ekki Hallur ?

[Hallur Magnússon, 17.9.2009 kl. 17:06]

Axel Pétur.

Ég kemst ekki. Ósk er á kvöldvakt og ég með börnin einn heima. Gangi ykkur samt vel.

En það breytir því ekki að verðtryggingin per se er ekki vandinn. Við sjáum það á gjaldeyrislánunum sem ekki eru verðtryggð og á 20% vöxtum á óverðtryggðum lánum.

[A.L.F, 17.9.2009 kl. 20:22]

Langar bara að benda þér á það að það lítur út fyrir að verðtryggingin sé og hafi alltaf verið ólögleg. Þar sem hún er tengt við neysluvísitölu en ekki launavísitölu.

Hljómar voða vel það sem er sett upp hérna en enn og aftur er verið að hugsa um hag lánadrottnara og að hann græði sem mest. Nú er tími til komin að lánadrottnarar fari að taka hluta af ábyrgðini á sig í stað þess að lántakinn beri alla ábyrgðina.

Þar fyrir utan, sá hvergi lausn fyrir þessi 30% fasteignaeigenda sem eru með myntkörfulán.

[Hallur Magnússon, 17.9.2009 kl. 20:59]

Þetta er rangt hjá þér ALF.

Það er tenging lána við myntkörfu sem er ólögmæt - ekki vísitölutengins við neysluverðsvísitölu.

Það er nú ofælt að 30% fasteignaeigenda séu með myntkörfulán með veði í húsum sínum.

[A.L.F, 18.9.2009 kl. 09:30]

kannski djúpt í árina tekið hjá mér, en eitt er víst, 11 þús fasteignaeiganda er með myntkörfulán. Þessi 30% sem ég var að tala um er yfir heildina, 30% fasteignaeiganda er komin í vandræði.

Þegar ég skrifa að það líti út fyrir að verðtrygginingin sé ólögleg átti ég við að það líti út fyrir að hún sé líka ólögleg, enda ekki tengt launavísitölu sem væri það eina rétt fyrst það þarf að troða verðtryggingunni upp á fólk, heldur er hún tengt neysluvísitölu sem myndar mjög mikið óvafnægi í dag.

Þar fyrir utan átti að afnema verðtrygginguna innan viss tíma þegar verðtryggingin var afnumin af launum, sem enn hefur ekki verið staðið við. Tímabundin lausn sem verðtryggingin átti að vera er ekki lengur tímabundin enda staðið yfir í 30 ár.